Blog Surogański

PREPRODUKCJA filmu

2025-03-13 15:50 Wiedza Współpraca z Suroganem

Preprodukcja: krok, który oszczędza Twój budżet i nerwy

Preprodukcja to moment, w którym film jeszcze nie powstaje, ale już nierzadko decyduje o jego sukcesie. To właśnie wtedy ustalamy kluczowe kwestie – co nagrywamy, jak to zrobimy i ile to będzie kosztować.
Dzięki preprodukcji wszystko jest dobrze zaplanowane, a koszty pozostają pod kontrolą. Unikamy chaosu na planie i nerwowego rozwiązywania problemów w ostatniej chwili. W dużym uproszczeniu – ten etap pozwala nam rozbić produkcję na łatwe w zarządzaniu „klocki”, co daje większą elastyczność i precyzyjne terminy.
Ale jak wygląda preprodukcja w praktyce?
Mistrz oświetlenia (Mirek Mazurkiewicz – z lewej) omawia z autorem zdjęć (Wojtkiem Pawłowskim – w środku) zmiany w oświetleniu kolejnych scen. Podstawą ich ustaleń jest scenariusz wraz z dołączoną dokumentacją.

Jak wygląda preprodukcja od kuchni?

Preprodukcja to proces, w którym najpierw pracujemy na poziomie ogólnej wizji kreatywnej, a potem przechodzimy do konkretów. Krok po kroku wygląda to tak:
Proces preprodukcji wideo zaczyna się od ogólnej wizji kreatywnej, a następnie stopniowo precyzuje kolejne etapy wykonawcze:
  1. Pomysł: Tworzymy scenariusz (lub jego skróconą wersję – treatment), dobieramy stylistykę, ustalamy tempo filmu i planujemy ujęcia.
  2. Harmonogram i logistyka – ustalamy harmonogram dni zdjęciowych i spisujemy wszystkie zadania i przydzielamy role w zespole.
  3. Storyboard: Wizualizujemy sceny w formie szkiców lub opisów, co pozwala każdemu członkowi ekipy zobaczyć, jak będzie wyglądać finalny film.
  4. Testy: sprawdzamy, czy konkretna kamera, obiektyw lub efekt wizualny rzeczywiście da zamierzony efekt. W bardziej skomplikowanych produkcjach wykorzystujemy modelowanie 3D do testowych ujęć i scenografii.
  5. Zgody i zezwolenia – jeśli nagrania odbywają się poza studiem, musimy zabezpieczyć formalności, np. zezwolenia na filmowanie, rezerwację parkingu dla ekipy czy zamknięcie ulicy.
  6. Scenografia i rekwizyty – organizujemy wszystko, co zobaczysz w kadrze, by oddać atmosferę i styl filmu. / organizujemy elementy, które stworzą odpowiednią atmosferę i podkreślą styl filmu - to te niepozorne rzeczy w tle kadru, które dopełniają ujęcia.
  7. Aspekty prawne: podpisujemy umowy z aktorami i współpracownikami, aby zabezpieczyć terminy i prawa autorskie.
  8. Casting aktorów: być może potrzebni są statyści lub zawodowi aktorzy; w preprodukcji selekcjonujemy zgłoszenia, omawiamy warunki współpracy, a następnie rezerwujemy terminy. / gdy w filmie mają wystąpić zawodowi aktorzy lub statyści, przeprowadzamy selekcję i ustalamy warunki współpracy.
  9. Inne czynności dopasowane do projektu.
Oczywiście forma i zakres tych działań różni się w zależności od skali projektu. Inaczej będą wyglądały przygotowania do serii filmów szkoleniowych, a inaczej do reklamy telewizyjnej. Jest jednak element wspólny dla wszystkich projektów – konieczność utrzymania dobrej organizacji oraz spójności pomysłów przez cały proces realizacji. Jak to robimy?
Na zdjęciu autor zdjęć (Wojtek Pawłowski) obserwuje kadr na ekranie reżyserskim. Podgląd reżyserski dostępny jest w różnych rozmiarach i stopniach mobilności. Jego głównym zadaniem jest umożliwienie natychmiastowego wprowadzania zmian w ujęciach, gdy jest to najprostsze i nie powoduje dodatkowych kosztów.

Jak utrzymujemy organizację produkcji w ryzach?

Dobrze zaplanowana produkcja wymaga przejrzystego systemu pracy. Dlatego w SuroganMedia stawiamy na trzy kluczowe elementy:
Nasze rozwiązanie składa się z trzech elementów:
  • czytelny podział ról i odpowiedzialności w zespole - każdy wie, za co odpowiada i jakie są jego zadania na danym etapie.
  • Zarządzanie projektem online - dzięki narzędziom do monitorowania postępów i komunikacji, zarówno my, jak i klient, mamy stały dostęp do plików i aktualizacji
  • pomiar czasu - analizujemy realne koszty czasu pracy, co pozwala lepiej planować kolejne etapy i optymalizować produkcję.
Dzięki powyższym elementom cały projekt jest zawsze w jednym, dostępnym miejscu i łatwo sprawować nad nim kontrolę – nawet przy wielomiesięcznych lub zaawansowanych produkcjach.

Jak dbamy o spójność pomysłu i kreacji w SuroganMedia?

Odpowiedź jest bardzo prosta, mimo że zadanie jest niezwykle trudne – przykładamy dużą wagę do jakości i czytelności notatek, treatmentów oraz scenariuszy. Dzięki temu, nawet jeśli coś umknie w ferworze działań, zawsze można wrócić do założeń projektu i sprawdzić, co powinno znaleźć się w filmie.

Co obejmuje szkic scenariusza czyli treatment?

Treatment to skrótowy opis filmu, który pozwala klientowi szybko zrozumieć jego koncepcję. To swego rodzaju „szkielet” historii – po jego zatwierdzeniu przechodzimy do pełnego scenariusza.

Przykładowy treatment:

Aktor około 40 lat, ubrany w skrojony na miarę garnitur, wejdzie do domu. Maska zadowolenia opada, a on zaczyna się stresować. W końcu nie daje rady - idzie do barku, bierze drogą whisky, wypija szybko szklankę i dopiero się rozluźnia, a głosy w jego głowie cichną. Kamera pokazuje dalszą konsumpcję, a lektor mówi, że alkoholizm ma wiele obliczy. Jeśli potrzebujesz pomocy, zadzwoń. Film kończymy planszą z logotypem marki, telefonem kontaktowym i belką ze sponsorem. Długość z tyłówką do 59s.
Na zdjęciu operator Steadicam Paweł Rykiel, przygotowuje się do nagrania kolejnej sceny.

Czym jest scenariusz i dlaczego jest tak ważny?

Scenariusz w SuroganMedia to nie tylko tekst – to narzędzie pracy dla całej ekipy. Zawiera szczegółowe informacje o scenach, scenografii, rekwizytach, dialogach i emocjach, które film ma wywoływać.
To nie jest klasyczna opowieść – scenariusz od razu pokazuje ****zamierzony efekt wizualny i reżyserski. ****Dla każdego członka zespołu (np. operatora, oświetleniowca, scenografa) jest przygotowana oddzielna wersja scenariusza, uwzględniająca jego rolę. Dzięki temu wszyscy pracują według jednej wizji i nie tracą czasu na wyjaśnienia na planie.
Kulisy nagrania sceny fabularnej do filmu Rage Of Stars. Na zdjęciu dźwiękowiec (Maciej Zeman - z lewej), Operator steadicam (Paweł Rykiel - z prawej), i aktor (Jakub Ormaniec - w środku)

Przykład scenariusza akcji.

Ubrany w skrojony na miarę nowoczesny garnitur podkreślający dynamikę i wysoki status, około 40-letni aktor o perfekcyjnym zaroście wchodzi do swojego domu. Jest to minimalistyczne, nowocześnie urządzone przestronne pomieszczenie w chłodnej, introwertycznej aranżacji. Wszędzie beton, szkło, wielkie okna, pusta przestrzeń, idealnie wypolerowane meble i wszechobecna grobowa cisza. Zza ścian dobiegają tylko stłumione, cichnące odgłosy odchodzących radosnych ludzi. Dla widza jest to odpychający, nieludzki, niemal robotyczny obrazek, który sprawia, że ten z pozoru miły, otwarty i uśmiechnięty mężczyzna nabiera tajemniczego, mrocznego charakteru – uświadamiamy sobie, że jego gasnące z każdą chwilą pozytywne usposobienie to jedynie wypracowana maska.
Mężczyzna zamyka drzwi, traci uśmiech, przygląda się przestrzeni, czując, jak mimo minimalizmu i ciszy coś wewnątrz jego głowy narasta świdrujący mózg nieprzyjemny pisk jak przy wybuchu adrenaliny. Mężczyzna się boi. Na chwilę wstrzymuje oddech, zastanawiając się, czy da radę. Decyduje jednak, że nie. Niedbale rzuca marynarkę na fotel, podchodzi do barku, wyciąga drogą 12-letnią whisky, nalewa pełną szklankę, po czym, wziąwszy ze sobą całą butelkę, siada na kanapie i wypija trunek duszkiem.
Kamera robi powolny odjazd. Mężczyzna, zagłuszywszy wewnętrzne strachy, odpręża się, rozluźnia na kanapie i nalewa kolejną szklankę.
Kamera kontynuuje odjazd.
Lektor mówi: "Alkoholizm ma wiele obliczy. Coraz więcej pracowników wysokiego szczebla wpada w alkocholizm z natłoku stresu. Jesteś jedym z nich? Potrzebujesz pomocy? Zadzwoń pod numer 888 999 000. Fundacja Przeciwdziałania Alkoholizmowi."
W trakcie wypowiedzi obraz się rozmywa, pojawia się logo fundacji, by po chwili obraz przenikną w planszę z informacjami kontaktowymi i belką informującą o sponsorze akcji promocyjnej.

Przykład scenariusza dla mistrza oświetlenia.

W pomieszczeniu chłodne, zimne i miękkie światło, jakby za oknami panował nieprzyjemny, pochmurny dzień. Korytarz, z którego wychodzi facet, jest ciepły i radosny - oświetlenie z góry jak w zwykłym korytarzu, ale ciepłe, z kontrą. Światło korytarza wlewa się lekko do wnętrza domu. Kiedy facet zamyka drzwi, zostajemy z chłodem.
Całą scenę trzymamy tym samym miękkim i kontrastowym światłem. Zacieniona strona aktora i cienie mebli mają być w głębokim, wręcz nienaturalnym cieniu, jakby dementor wszedł do przedziału.
Wraz z kolejnymi ujęciami światła ma ubywać, jakby nastawał zmierzch.
Na końcu, kiedy facet się rozluźnia po drinku, gradacyjnie włączy się zmierzchówka, ocieplając wnętrze i ogród za oknem ciepłym, przyjemnym, delikatnym światłem które nada mocniejszego wyrazu nałogowi faceta.
Przy większych projektach scenograf, dźwiękowiec, rekwizytor też mają swoje wersje scenariuszy.
Backstage filmu reklamowego. Na zdjęciu od lewej: operator kamery, dźwiękowiec, autor zdjęć, reżyser, pierwszy asystent kamery.

Podsumowanie

Preprodukcja to etap, który decyduje o jakości i sprawnym przebiegu produkcji. To tutaj ustalamy pomysł, sposób realizacji, organizację produkcji i harmonogramy.
Ważne jest, aby na tym etapie aktywnie uczestniczyć w akceptacji i zgłaszaniu ewentualnych zmian – im dalej w proces, tym trudniej i drożej będzie je wprowadzić.
A co dalej? Dowiesz się z kolejnych artykułów :)